Starość nie radość?

Nie sposób określić, ile wysiłku zostało włożone w wytłumaczenie laikom, że wino wcale nie jest „im starsze, tym lepsze”. Tylko określone rodzaje wina nadają się do dłuższego leżakowania, a z tym też przecież nie można przesadzić. W przypadku winorośli sytuacja jest trochę bardziej skomplikowana.  Większość krzewów dożywa 25, maksymalnie 30 lat, a powodem tego są zazwyczaj kwestie ekonomiczne. Po wspomnianym okresie spada wydajność krzewów, dlatego są one zastępowane nowymi, młodymi krzakami. Jeśli winorośle są karczowane przed upływem tego czasu, to tylko z powodu choroby lub zmiany trendów w kwestii uprawianych szczepów. 

 

Winorośl z Mariboru

W niektórych winnicach utrzymywane są parcele, na których rosną kilkudziesięcioletnie krzewy. Taka winorośli, mimo spadku wydajności, ma pewne plusy. Grona ze starszych krzaków są mniejsze, a co za tym idzie, zawartość cukru w skoncentrowanym soku jest wyższa. Dzięki temu wina pochodzące z działek oznaczonych we Francji terminem vieilles vignes są bardziej poważane i osiągają wyższe ceny. Utrzymanie winorośli w dobrym stanie jest trudnym zadaniem, dlatego niewiele jest takich miejsc, gdzie produkuje się wina z ponadpięćdziesięcioletnich krzewów. Ale jak zawsze jest parę wyjątków i paru rekordzistów. Na przykład w Australii, w regionie Barossa Valley, jest winnica Turkey Flat. Jej cześć, obsadzona krzewami szczepu Shiraz, została potwierdzona jako najstarsza winnica na świecie. Obsadzona została w roku 1847, więc łatwo obliczyć, że już niedługo będziemy świetować jej 160-lecie. Oprócz tej winnicy podobny wiek mają dwie parcele: jedna w winnicy Domaine Henri Marionnet z Doliny Loary (obsadzenie datowane na 1850 rok), a druga w kalifornijskiej Grandepre Vineyard (obsadzenie datowane na 1865 rok). Jeśli dla kogoś półtora wieku jest zaskoczeniem, to wynik jaki osiągnęła słoweńska Žametovka, będzie niemalże nierealny. W Księdze Rekordów Guinnesa ten krzew, na podstawie współczesnych badań dendrologicznych, został oficjalnie zapisany jako nastarsza winorośl na świecie. Liczy sobie ponad 400 lat (a być może nawet piećset, dokładna data zasadzenia nie jest znana), a rośnie na ścianie Domu Starego Krzewu w Mariborze. 

 

Butelka projektu Oskara Kogoja

Do dziś zbiera się grona tej winorośli i wytwarzane jest z nich wino. Co roku uzyskuje się od 30 do 50 kilogramów winogron. Z uwagi na ograniczoną ilość, wino jest butelkowane w 250 ml buteleczkach, które bywają prezentami dla najznamienitszych osób. Butelki te robione są na zamówienie. Autorem pomysłu na ich kształt jest słoweński artysta Oskar Kogoj. Posiadaniem ich mogą się pochwalić np. Bill Clinton, papież Benedykt XVI, cesarz Akihito, czy Arnold Schwarzenegger. Sadzonki z tej winorośli otrzymał w prezencie Abdullah II, król Jordanii. Dlatego też jeśli ktoś narobił sobie smaku na wino z tej konkretnej winorośli, to obawiam się, że realizacja tego pragnienia może być dość skomplikowana. Najpierw zapewne trzeba by zostać prezydentem USA lub papieżem, bo tego wina nie ma w sprzedaży. Sama winorośl jest niezwykle ważnym elementem kulturowym słoweńskiego miasteczka. Zbiór winogron i wyciskanie z nich soku jest jednym z kluczowych elementów corocznego święta najstarszej winorośli. A wino ma swoja własną nazwę - Modra Kavčina, czasem tak samo mówi się na odmianę winorośli, z której jest ono robione.

Post Scriptum

Niestety, w Internecie natknąłem się na pewną zagwozdkę. Otóż znalazłem niezbyt wiarygodną informację, o tym, że najstarszą winoroślą na świecie nie jest Žametovka, tylko nieznana mi z nazwy winorośl w klasztorze Hilandariou, znajdującym się na półwyspie Chalcydyckim, na górze Athos. A liczy sobie podobno ponad 800 lat. Czy to prawda? Nie mam pojęcia. Jeśli ktoś by o tym coś słyszał, to byłbym wdzięczny za wyjaśnienie tej zagadki.